5 Mart 2015 Perşembe

Sara Krizi ve Çöküş Üzerine

Hayatımda birinin sara krizi geçirdiğini ilk gördüğümde 11 yaşındaydım ve bir düğünde halay çekiliyordu. Bu esnada dondurma için annemden para dileniyordum ya da henüz saçmasapan plastik bir oyuncakla salona girmiştim, düğün için Türkiye'ye gelmiştik ve Salonun bulunduğu yerin adresinde Bağlar Caddesi ismi geçiyordu. O esnada şatomdan çıkmamış olduğumdan Fransız kentlerini dahi tanımıyordum. Bildiğiniz gibi Fransa'da Paris dışında tüm ülke kapitalizmin gelişiminin ardından dahi kırsaldır. Size Robert Brenner'la geliyorum, Merchants and Revolution'la geliyorum, çitlemeyle, agrarian origins of capitalismle geliyorum size canlarım, "görüntüleri izledim, ne yazık ki doğru :/". Neyse, bu esnada İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki meşhur caddeyle karıştırmış olduğumu bilmediğim için "Demek insanların övdüğü cadde buymuş, e bu bildiğin varoş sokağı" diye düşünmüştüm. Tam olarak düşünmemiştim tabii ki bunu 11 yaşında bir çocuk nasıl düşünürse öyle düşünmüştüm, yani sığır gibi. İçeri girdim. İnsanlar son düzlüğe girmiş yarışatı terliliğinde nefes nefese havasız düğün salonunda halay çekiyordu. Berbat, Brüt erkek parfümü kokusu havayı karbondioksitten beter zehirlemişti.

Halaydaki gençlerden biri aniden, sanıyorum ki düğün salonundaki ışıkların ve ritmik hareket neticesinde yere düşüp titremeye ve titreyerek salya saçmaya başladı. Olayın içeriği kapsamında halay esnasında sara krizi geçiren kişi karşısındaki çaresizlik bir anda insanın nasıl anlamsız bir hayat sürdüğünü anlamasına yol açıyor. Simlerin, topuzların, disko topunun, limonatanın ve damat halayının ortasında titreyerek salyalar saçan bir insan. Hemen yapılan müdahale esnasında evlatlarının çaresizliğinden ötürü kendileri de utanıp bir yandan da azap çeken anne babası ve hemen havalandırılan düğün salonu. Evlat kalktı ve düğünün geri kalanında tecrit edildiği köşesine kapatıldı. Nörobilimden anlamayan bir insanım, yazılımdan da anlamayan biriyim, ama beynin normal işlerken bir anda "çalışmayı durdurdu" uyarısı vermişçesine bir hali vardı. Bu osurukta gözlemleri tabii ki erişkin halimle yapıyorum, o esnada tüm salonun donukluğundan başka bir şey yok kafamda. Bir de çok ucuz salon ışıkları. Bu durumu aslında, Karl Ove Knausgard'ın Min Kamp'ının ilk cildindeki ölüleri ve hastaları hemen gözönünden kaldırma saplantımıza dair bir mevzuyu anlatmak için yazdım.

Geçen yaz bir caddede arkadaşımla beraber yürüyorduk. Adamın biri yerde yatıyor ve ağzından köpük saçarak belli aralıklarla titriyordu. İnsanlar bu kişinin yanından kendisi o esnada performans sanatı icra ediyormuşcasına gelip geçiyorlardı. İbn Haldun'un toplumların ömürlerine dair tespitlerine uzun uzadıya girmeyeceğim. Ancak anladım ki, bu esnada gördüğüm toplum artık ölmekte olan bir toplumdur. Ahlâki en alt seviyede bir buluşma noktası kalmamış,kriz geçiren bir insanı kaldırıp duvara dayamak dahi "ya cüzdanımı çalarsa", "ya gasp ederse" kaygısıyla silinivermiş bir toplum. Başka bir beyefendiyle beraber kaldırıp duvara dayadık ve yüzünü yıkadıktan sonra biraz kendine geldi, o esnada ambulansa haber verdiğimizden o da gelmişti. Böyle bir toplum yerin dibine batsın ve batıyor da. Kusura bakmayın böyle ayetvari oldu, Ebu Leheb'in elleri kurusun, kurudu da gibisinden. Ancak, biraz gündem takip edildiğinde fark ediyoruz ki, bir insan nasıl akıl sağlığını yitiriveriyorsa şok eden bir olay üzerine örneğin, bu bahsedilen toplum da benzer şekilde akıl sağlığını yitiriyor yavaş yavaş. Suratlardan akan mutsuzluk, gerginlik, ahlâkçılık kaynaklı had bildirme güdüsüyle dolu ahlâksız insanların dolduğu bir ülke, ekşisözlükteki tabirle "küçük kasabalardaki kokuşmuş merkez sağ atmosferi"nin bir ülkeye yayılmış hali. Had bildirmek tam bir uzmanlık haline gelmiş durumda, herkes aynı zamanda "kusura bakılmaması" kaydıyla, had bilmek durumunda. Zira hadler belirli bir ekip tarafından çizilmktedir. Herkes, imtiyazsız, sınıfsız kaynaşmış bir kitle olarak ortak hudutta bulunmalı, aksini yapan nıçnıçlanmalı, belerterek bakılmalı, "neyse ya o da iyi" denmeli. Alman dostlarımınbu tip toplumları tam 12'den vuran bir kelimeleri vardır ki, o toplulukların iliklerine kadar işlemiştir:"schadenfreude"




1 yorum:

Dila Naz Can dedi ki...

Merhaba Mustafa. İnstagram hesabın yok mu? Adını soy adını yazmama rağmen bulamıyorum. Neye lazım dersen, bende bilmiyorum. Sadece çocukken okuduğum blogun ve whatpadd hikayelerini bazen tekrar okuyorum. Zamanda yolculuk gibi. Senin çalışmayan dolabın yada. Umarım sana ulaşabilirim

Yorum Gönder

 
Copyright © 2010 MONTEYN